Του Χρήστου Κηπουρού {*}, 22.11.2004

Αν και η ηλεκτρονική όσο η πολιτική πρωτεύουσα έχουν μεγάλη ανάγκη -ειδικά το κομμάτι της τελευταίας που είχε ταχθεί υπέρ του σχεδίου του Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. για την Κύπρο- εν τούτοις δεν πρόκειται να κομίσω κάποια γλαύκα. Καταρχήν αδυνατώ. Αλλά και να μπορούσα, θα το σκεφτόμουν πολύ. Αντίθετα θα ήθελα, αν επιτρέπεται, να θέσω ειδικά υπόψη των υπερασπιστών του ίδιου σχεδίου, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έδειξαν ότι ενδιαφέρονται για την Προεδρία της Δημοκρατίας, μερικές απλές, και κατά τη γνώμη μου, λογικές ερωτήσεις. Ανέρχονται σε δώδεκα. Η σειρά ίσως όφειλε να είναι διαφορετική, όμως αυτό δεν αλλάζει την ουσία.

Ας προχωρήσω στη διατύπωσή τους, αφού πω ότι επίσης τίθενται υπόψη των πολιτών προς τους οποίους εκφράζω με την ευκαιρία έναν μεγάλο όσο ανυπόκριτο σεβασμό. Και ότι δεν αισθάνομαι να είμαι τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από αυτούς. Εννοείται και από τους παλιούς συναδέλφους, καθώς και τους νέους Βουλευτές. Και ότι με το σημερινό κείμενο ασκώ ένα αναφαίρετο δημοκρατικό δικαίωμα. Αν δεν υπήρχε το αθηναϊκό τηλεοπτικό τείχος, δεν θα κατέφευγα σε αυτό τον τρόπο. Όπως, αν υπήρχαν άλλοι Δημοκρατικοί θεσμοί. Ευτυχώς όμως υπάρχουν οι πύλες της Δημοκρατίας και τα περιφερειακά φύλλα. Ας αρχίσω:

Πρώτη. Δεν όφειλαν να αποδεχθούν την λαϊκή ετυμηγορία του 76% των Κυπρίων πολιτών; Βάσει ποιας δημόσιας δήλωσής τους αποδεικνύεται ο συγκεκριμένος όσο αναγκαίος σεβασμός; Με ποιον άλλο τρόπο μπορεί να εκφραστεί μια Ευρωπαϊκή Δημοκρατική παιδεία και ηθική;

Δεύτερη. Δεν τους ενόχλησαν οι αποκαλύψεις χρηματοδότησης της προπαγάνδας του «ναι», ακόμη και με επίσημα κονδύλια ενδιαφερομένων χωρών; Δεν όφειλαν, όταν το έμαθαν, να τοποθετηθούν εκ νέου απέναντι στην θέση που είχαν κρατήσει τον Απρίλιο, κατά τη διάρκεια του Δημοψηφίσματος;

Τρίτη. Δεν γνώριζαν ότι οι Η.Π.Α. ενδιαφέρονται για το όλον νησί και όχι μόνο για τα κατεχόμενα, όταν κάποιοι εξ αυτών -όχι όλοι- έσπευδαν να κινδυνολογήσουν περί αναγνώρισής τους; Δεν διάβασαν το εν λόγω σχέδιο το οποίο, όχι εμμέσως αλλά αμέσως και μάλιστα πολύ σαφώς, περιγράφει εγκαθίδρυση ενός καθ ύψος κρατιδίου; Ότι αν επικρατούσε το ναι, τότε πέραν όλων των άλλων, από την παραμονή του Αττίλα μέχρι την πολλαπλή τουρκική εγγυοδοσία, η Κύπρος θα διοικούνταν στην ουσία από γνωστής προέλευσης δικαστές όσο θεσμικούς διχαστές του ανώτατου συμβουλίου διοίκησης του νησιού;

Με ένα τέτοιο Αμερικανικό πολιτειακό μόρφωμα και με δεδομένα τα όποια κατά καιρούς και καθοδόν αναμενόμενα τουρκικά γκελ, πέραν από το παλαιόθεν γνωστό αβύθιστο αεροπλανοφόρο, δεν θα χρησίμευε μήπως ως χρυσό κλειδί της ευρύτερης γεωπολιτικής; Ποιο άλλο μπορεί να είναι το κοινό σημείο τομής της Ευρωπαϊκής και της Μεσογειακής με τη Μεσανατολική και την Αφρικανική γεωοικονομία; Τι άλλο άραγε είναι το κέντρο βάρους; Ή μήπως πρέπει να επεκταθεί κανείς στη γεωιστορία;

Τέταρτη. Δεν τους πέρασε ποτέ από το μυαλό τι συμβαίνει στην υπόλοιπη αγορά; Ότι δηλαδή πέραν της αμοιβής παρακολούθησης ενός οποιουδήποτε έργου, και πέραν της αμοιβής επίβλεψης έως την αποπεράτωση, υπάρχει και η αμοιβή μελέτης; Και δεν αναρωτήθηκαν αν ίσχυε εν προκειμένω, κάποια αντιστοιχία;

Πέμπτη. Δεν ενδιαφέρθηκαν να μπουν στον κόπο να δουν, πόσα σχέδια μέχρι σήμερα έχουν πληρωθεί και μάλιστα αδρά; Δεν είχαν ακούσει ποτέ ότι κάποιοι από τους μελετητές τέτοιων σχεδίων, στα οποία μάλιστα έδωσαν και τα ονόματά τους, υπήρξαν παράλληλα επί έτη πολλά νομικοί σύμβουλοι επί αμοιβή σε γειτονική προς την Ελλάδα και την Κύπρο, χώρα; Η οποία συμπίπτει με τον επί τρεις ολόκληρες δεκαετίες παράνομο εισβολέα όσο και νομέα με στρατιωτική δύναμη κατοχής στον Κυπριακό βορά;

Έκτη. Έστω σήμερα, με αφορμή την είδηση περί καταγγελίας των εργαζομένων στον Ο.Η.Ε. για σειρά σκανδάλων του επικεφαλής του Οργανισμού, δεν αισθάνονται την ανάγκη να άρουν, έστω προσωρινά, την όποια τους προηγούμενη εμπιστοσύνη προς τον ίδιο άνθρωπο; Τον αρχιτέκτονα της μελέτης κατεδάφισης του οίκου της Κυπριακής Δημοκρατίας; Όσο και μελετητή ανέγερσης του τετραμερούς -κατ έκταση όσο καθ ύψος- εκτρωματικού, αν μη τι άλλο, αυθαιρέτου;

Έβδομη. Δεν αισθάνονται μια μικρή, έστω και τώρα, εσωτερική ανάγκη να κάνουν αυτοκριτική για τη στάση τους στο πιο μεγάλο αυτό εθνικό ζήτημα; Έστω να πουν ένα MEA CULPA; Όπως για έργα που προωθήθηκαν υπό την υψηλή τους εποπτεία από υφιστάμενα πρόσωπα, καθώς επίσης και ομίλους;

Όγδοη. Υπάρχει κατά τη γνώμη ενός αντικειμενικού παρατηρητή, κανένα λογικό πολιτικό πρόσωπο που να μην αισθανθεί μεγάλη πολιτική όσο και ηθική ικανοποίηση στην περίπτωση που υπάρξουν απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα; Ή μήπως δεν θα μετατραπεί αυτό σε ανάλογη τιμή αν μεταξύ των άλλων συμπεριλαμβάνονται όχι ένας αλλά δυο πρώην πρωθυπουργοί όσο και ισάριθμοι και πλέον, πολιτικοί αρχηγοί; Όλο δηλαδή το ανώτατο Ελλαδικό επιτελείο του ναι; Εκ του οποίου, επιπλέον, δυο τουλάχιστον, αλληθωρίζουν προς το Προεδρικό μέγαρο;

Είναι όμως δυνατόν η προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας, ο συμβολισμός της ενότητας του έθνους των Ελλήνων, να εκληφθεί ποτέ ως έπαθλο του συγκεκριμένου ναι; Είναι μήπως πρότυπο αυτό για τις νέες γενιές; Δεν είναι πιο σωστό να προταθεί μια όχι αναγκαία αμιγώς κομματική πολιτική φιγούρα η οποία όμως να μπορεί να προσθέτει κύρος στη χώρα από τις σελίδες του βιογραφικού, τις διεθνείς διακρίσεις ως τις πολιτισμικές του αποσκευές; Δεν είναι πιο ωφέλιμο να μπορεί να ανταποκριθεί στο εγχείρημα για μια, καλής μορφής, παγκοσμιοποίηση του Ελληνικού ονόματος;

Μήπως δεν έχει προβάδισμα αν μια υποψηφιότητα εκφράζει τη συνάντηση της πλούσιας ιστορίας μας με ανάλογου μεγέθους και με διεθνή καταξίωση πολιτισμικό παρόν; Ή δεν πρέπει πέραν από τα πλείστα όσα υψηλά ηθικά ασυμβίβαστα να πληροί και τη γνωστή ρήση των στερνών τα οποία τιμούν τα πρώτα; Και αν ως προς το τελευταίο δεν είναι τέτοια η περίπτωση της στάσης στο Κυπριακό δημοψήφισμα, τότε ποια είναι; Αυτοί που με οιονδήποτε τρόπο προβάλλονται, όπως στις πρώτες θέσεις των μεθοδευμένων gallops, ποιο από τα διατυπωθέντα κριτήρια άραγε πληρούν; Και επί τέλους, προς τι το δικηγορικό μονοπώλιο;

Ένατη. Όμως και αν ακόμη κωφεύσουν για όλα αυτά, όπερ και το βέβαιο, θα είναι μικρό το εθνικό όφελος αν με την ευκαιρία αυτή, ανοίξει ένας δημόσιος διάλογος ανάμεσα σε πολίτες και των δυο απόψεων; Ή είναι κάτι το αμελητέο όταν, μεταξύ των άλλων, οι βάσεις νομιμοποίησης των όποιων προηγουμένων, πρώην όσο και νυν, αξιωματούχων ξαναρχίσουν να συζητούν για πολιτική; Ποιοι άλλοι θα ανησυχήσουν από μια τέτοια εξέλιξη, εκτός από τους όποιους χειριστές του υπαρκτού συστήματος της χρόνιας αυτής ελληνικής παρακμής; Και εκτός από εκείνους εκ της πολιτικής, οι οποίοι συστηματικά προβάλλονται από τους προηγούμενους;

Δέκατη. Δεν θα είναι, για παράδειγμα, θετικό, όταν την ίδια στιγμή η Ολλανδική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιστρέφει τις κωμικές επιστολές του Τουρκικού κράτους ως απαράδεκτες, να μην λαμβάνονται ούτε εδώ υπόψη και μάλιστα σοβαρά; Δεν είναι καιρός πλέον για τη χώρα μας να περάσει επιτέλους σε ένα ανώτερο πεδίο εθνικής πολιτικής παιδείας κατά τα πρότυπα μιας πολιτικής συμφωνικής ορχήστρας; Αυτής της πιο μοντέρνας μορφής, ενότητας;

Ενδέκατη. Δεν θα ήταν πιο επωφελές για τα εθνικά συμφέροντα του Ελληνισμού αλλά και την ίδια την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή να μελετηθεί και στη συνέχεια να θεμελιωθεί και να οικοδομηθεί μια υψηλής αντοχής πολιτική όσο πολιτειακή λύση για την επανένωση της μαρτυρικής Κύπρου με υλικά όλα εκείνα που προβλέπονται από ένα διπλωματικό, πολιτικό, αναπτυξιακό, πολιτισμικό όσο κυρίως ηθικό, made in Europe;

Δωδέκατη. Πως αλλιώς μπορούν όλα αυτά τα προαναφερθέντα να προωθηθούν αν δεν έχει προηγηθεί ένας σοβαρός Δημοκρατικός Ελληνοελληνικός διάλογος; Δεν θα αποδειχθεί τότε ότι είναι απαραίτητο να επεκταθεί και σε όλα τα υπόλοιπα κορυφαία ζητήματα του δημόσιου βίου της χώρας; Από το εθνικό και το αναπτυξιακό μέχρι το περιφερειακό, και όλα αυτά, στον αστερισμό μιας επόμενης Δημοκρατίας, της 4ης;

Όλος αυτός ο πολιτικός προβληματισμός, ο οποίος εκτίθεται με τη συγκεκριμένη μορφή, πέραν της μεγάλης εκτίμησης προς τους αποδέκτες, περιέχει έναν ανάλογο όσο βαθύ σεβασμό στη Δημοκρατική παιδεία. Κυρίως αυτή προσδοκά να υπηρετήσει. Κατά τη γνώμη μου εάν η τηλεοπτική εποχή και κατοχή, μετά των όποιων πολιτικών τους φίλων, έχουν από κοινού και από πολλών ετών εξοστρακίσει τη Δημοκρατία, πολύ πιο πριν είχε εξανεμισθεί από το κλεινό άστυ, η ελπίδα.

Η οποία παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα, δεν πεθαίνει πάντοτε τελευταία. Στην περίπτωση της Δημοκρατίας είναι η πρώτη που φεύγει. Ούτε αυτή μένει δηλαδή στην περιοχή της μείζονος πρωτευούσης. Ούτε σε κάποιον από τους πολιτικούς της θεσμούς. Βρίσκεται στην επόμενη Δημοκρατία. Και είναι η πρώτη που θα επιστρέψει. Εκεί χρειάζεται να αναζητηθεί. Όπως σε νέα θεσμικά εγχειρήματα που θα αναλάβουν να την αναπτερώσουν. Τόσο στο Δημοκρατικό πεδίο όσο στο Συνταγματικό.

Αν το ένα έχει να κάνει με τη δημιουργία νέου επιπέδου αντιπροσώπευσης στις αιρετές περιφέρειες -δημοψήφισμα για το περιφερειακό, δώδεκα περιφέρειες- το άλλο αφορά στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη μοναδική ουσιαστική του προνομία να ορίζει σε αυτές τους εκπροσώπους του κράτους ενώ παράλληλα και από κοινού με τη Βουλή και την Κυβέρνηση να είναι οι τελικοί αποδέκτες των προτάσεων που θα υποβάλλουν οι ανεξάρτητες πνευματικές αρχές. Τα δυο think tanks. Οι συλλογικοί Αριστοτέλης και Δημόκριτος.

Το κλειδί είναι η περιφέρεια. Τα όποια άδεια παγκάρια ή η αγέννητη Δημοκρατία της δεν ακυρώνουν το πολυσύνθετο της προσωπικότητάς της. Για να αντιμετωπισθεί όμως ως τέτοια χρειάζεται να μην παραβλεφθεί κανένα της βασικό χαρακτηριστικό. Να αναδειχθούν όλα, όσα την συνθέτουν. Από την υπόστασή της ως εθνική ιστορική και πολιτισμική οντότητα και ως ευρωπαϊκή, γεωγραφική, διοικητική και οικονομική μονάδα, μέχρι τη Δημοκρατική, πολιτική, ηθική και αναπτυξιακή της διάσταση, και έως τη συμβολική και οραματική.

Όσον αφορά το πλήθος των περιφερειών, το οποίο μπορεί να συμπεριληφθεί στο Δημοψήφισμα για το περιφερειακό, εκείνο που θα προκύψει από την τελική επιλογή των προτεινόμενων εναλλακτικών λύσεων δεν θα έχει να κάνει μόνο με το αλάθητο κριτήριο των πολιτών. Ούτε με όλα όσα ακούγονται και λέγονται τις ημέρες αυτές. Γιατί όταν ακόμη και η ιστορία δεν αρκεί από μόνη της, και χρειάζονται και άλλα πράγματα -από το κλασσικό μέτρο έως τη γεωγραφία, να δράσουν επικουρικά στη διαμόρφωση επεξεργασμένης αριθμητικής πρότασης- τότε τόσο η θεοποίηση της γεωγραφίας όσο η ταυτόχρονη κατάργηση της ιστορίας, είναι άλματα στο κενό.

Δεν αναφέρομαι μόνο στην αντιπολιτευτική πρόταση με τα τέσσερα γεωγραφικά επώνυμα των προγραμματικών αναπτυξιακών περιφερειακών ομάδων ούτε στην εξ αυτών απουσία της Ελλαδικής Ανατολής. Γιατί πέραν του ότι όταν καταφεύγει κανείς σε τέτοιους όρους, εγκαταλείπει ή θέλει να διαγράψει την ιστορία -μια ματιά στον κόσμο αρκεί για να διαπιστωθεί- αδικεί εκ νέου τις περιφέρειες όταν τις προσεγγίζει ως άθροισμα κάποιων νομών και ως υπερνομαρχίες ή/ και διοικητικές μονάδες.

Αν από τη μια υπάρχει το μεγάλο πολιτικό και ηθικό κενό αυτών οι οποίοι επί δεκαετίες χειρίστηκαν το περιφερειακό και έφεραν τις μισές περιφέρειες στη θέση της Ευρωπαϊκής ουραγού και τις άλλες μισές στην πριν από την τελευταία, κατηγορία, τότε χρειάζεται μεγάλο θράσος να διαλαλούν ως νέα πραμάτεια μια ακόμη πρόταση που στην καλύτερη περίπτωση συνιστά θεσμική μερικότητα. Όπως ίδιας κατηγορίας πολιτική είναι και η θεματική μερικότητα. Η εξαγγελία κάποιων εκατομμυρίων Euro κατά τις πρωθυπουργικές επισκέψεις στην περιφέρεια. Κοινό, το μηδέν εις το πηλίκο.

Ένα ψήγμα της ελπίδας που έλεγα, βρίσκεται στην κλασσική παραγωγική άσκηση πολιτικής λογικής. Όπως οι διατυπωθείσες, άλλη μια φορά, προτάσεις για τη σχέση του περιφερειακού με τη Δημοκρατία, όσο το ανέξοδο για την υλοποίησή τους. Όπως οι σημερινές ερωτήσεις. ’λλο όμως τα ρινίσματα, ακόμη και αν είναι από χρυσό, και άλλο είναι το ίδιο το χρυσό στο νέο κύκλο του Δημοκρατικού αγώνα που θα ανεβάσει την Πολιτεία των Ελλήνων στο βάθρο της Τέταρτης Δημοκρατίας. Αν είναι έτσι τα πράγματα, τότε πριν από τη σύνδεση του νέου ενοίκου του Μεγάρου της Ηρώδου του Αττικού με αυτή, προηγείται προφανώς η υπερύψωση του Προεδρικού πήχη.

_________

{*} Πρώην Βουλευτής Έβρου {1993-2000}
Θράκη 23 Νοεμβρίου 2004

xkipuros@otenet.gr