Η πρώτη εκτός συνόρων προεκλογική περιοδεία του Νικολά Σαρκοζί έγινε στη Βρετανία, όπου ζουν και έχουν δικαίωμα ταχυδρομικής ψήφου 80.000 γάλλοι πολίτες. Στην Ιταλία, ένα εκατομμύριο ομογενών ψηφοφόρων που πήραν μέρος στις περσινές εκλογές ανέτρεψε την ισορροπία μεταξύ Πρόντι και Μπερλουσκόνι και έδωσε τη νίκη στον πρώτο.

Στη Σουηδία ο (ελληνικής καταγωγής) βουλευτής Ν. Παπαδόπουλος αποσπά σημαντικό αριθμό ψήφων από Ελληνες που επαναπατρίσθηκαν, διατήρησαν τα σουηδικά εκλογικά δικαιώματα και συμμετέχουν δι' αλληλογραφίας στις εκλογές της χώρας που κάποτε τους φιλοξένησε.

Καμία ψήφος δεν πάει χαμένη λοιπόν. Ούτε καν εκείνων που την ημέρα των εκλογών βρίσκονται στο Διάστημα. Στο Τέξας, ψήφισαν νόμο που επιτρέπει στους αστροναύτες να συμμετέχουν στις εκλογές της πολιτείας τους!

Προωθημένα πράγματα; Οχι, αν δεχθεί κανείς τη βασική αρχή που λέει ότι ο πολίτης μιας χώρας έχει δικαίωμα ψήφου ακόμη κι αν την ημέρα των εκλογών βρίσκεται μακριά από τον τόπο του. Το ερώτημα όμως που απασχόλησε (και εξακολουθεί να απασχολεί) πολλές κυβερνήσεις είναι ποιοι έχουν αυτό το δικαίωμα: Οι απόδημοι πολίτες που απουσιάζουν προσωρινά και θα επιστρέψουν σύντομα ή και οι ομογενείς που εγκαταστάθηκαν οριστικά «σ' άλλη γη, σ' άλλα μέρη»;

Η κάθε χώρα έδωσε τη δική της απάντηση, συνυπολογίζοντας το μέγεθος της διασποράς της (όπως η Ιταλία των πολλών εκατομμυρίων μεταναστών) και την ανάγκη να μην αλλοιώνεται η εκλογική βούληση των εγχωρίων. Τα παραδείγματα είναι ενδεικτικά αυτής της προσπάθειας:

*Ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Βρετανία αποδέχονται το δικαίωμα ψήφου στους απόδημους που απουσιάζουν προσωρινά στο εξωτερικό (μέχρι πέντε χρόνια οι Καναδοί, τρία οι Αυστραλοί και δεκαπέντε οι Βρετανοί), αλλά το στερούν από εκείνους που εγκατέλειψαν σχεδόν μόνιμα τα πάτρια εδάφη.

*Η Γερμανία κινήθηκε κάπου στη μέση. Οσοι πολίτες της ζουν σε χώρες που «καλύπτονται» από το Συμβούλιο της Ευρώπης, έχουν δικαίωμα ψήφου χωρίς χρονικό περιορισμό. Οι υπόλοιποι το στερούνται όταν κλείσουν 25 χρόνια απουσίας.

*Η Ιταλία με τη μεγάλη διασπορά (ανάλογη της δικής μας) πρωτοπόρησε, δημιουργώντας τέσσερις νέες εκλογικές περιφέρειες (Ευρώπης, Ασίας-Ωκεανίας-Αφρικής, Β. Αμερικής, Ν. Αμερικής) στις οποίες καταλήγουν οι ψήφοι των Ιταλών που ζουν εκεί. Με τον τρόπο αυτό, η ιταλική διασπορά εκλέγει συνολικά επτά γερουσιαστές και δώδεκα βουλευτές και δεν αλλοιώνει τις εγχώριες ισορροπίες.

*Στη Γαλλία, όσοι ζουν στο εξωτερικό πάνω από τρία χρόνια εκλέγουν μόνο γερουσιαστές και όχι βουλευτές. Οι προσωρινά διαμένοντες ψηφίζουν για όλα.

*Σε ΗΠΑ, Σουηδία και Βέλγιο δεν υπάρχει περιορισμός χρονικής απουσίας στο εξωτερικό, ενώ η ψήφος καταλήγει στην εκλογική περιφέρεια στην οποία είναι εγγεγραμμένοι οι δικαιούχοι.

Πώς γίνεται η ψηφοφορία; Με επιστολική ψήφο (μέσω ταχυδρομείου). Στις ΗΠΑ είναι η μοναδική μέθοδος, ενώ στην Ευρώπη είναι η πιο διαδεδομένη, αν και ο ψηφοφόρος μπορεί, αν θέλει, να επιλέξει μεταξύ ταχυδρομείου και προξενείου (Γερμανία).

Η αντιπολίτευση μπλοκάρει τα σχέδια της Ν.Δ.

Από πολλά κύματα θα περάσει το νομοσχέδιο για την ψήφο των ελλήνων ομογενών, ενώ από τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και των ιδίων των ομογενών προκύπτει ότι δεν θα γίνει νόμος του κράτους, εάν η κυβέρνηση δεν αποδεχθεί σημαντικές τροποποιήσεις. Οχι μόνο επειδή απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία 200 βουλευτών στη Βουλή, αλλά και διότι (όπως εκτιμά η αντιπολίτευση) θα αντιδράσουν δυναμικά οι πολίτες του «εσωτερικού».

Κόμματα και φορείς επισημαίνουν, κατ' αρχήν, ότι δεν προηγήθηκε διάλογος για ένα τόσο σοβαρό θέμα. Αντίθετα, όπως λένε, καλούνται να καταθέσουν παρατηρήσεις επί ενός διαμορφωμένου κειμένου (παρουσιάσθηκε από την «Κ.Ε.» την προηγούμενη Κυριακή). Το ΚΚΕ εμφανίζεται ριζικά αντίθετο στην ψήφο της διασποράς, με το επιχείρημα ότι δεν μπορούν οι εξωχώριοι να παρεμβαίνουν στην πολιτική βούληση των «εγχωρίων» και να καθορίζουν τις τύχες τους. Το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΝ συμφωνούν με τη φιλοσοφία της ψήφου από το εξωτερικό αλλά υπό προϋποθέσεις. Ποιες είναι αυτές;

*Πρώτον, να ξεκαθαρισθεί ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου. Κατά την άποψή τους, το δικαίωμα πρέπει να περιορισθεί στους απόδημους (που απουσιάζουν από τη χώρα για συγκεκριμένο διάστημα) και όχι συλλήβδην στους ομογενείς που έχουν ξεκοπεί από τα ελληνικά δρώμενα. Επικαλούνται δε τα παραδείγματα άλλων μεγάλων χωρών (βλ. πίνακα) που έχουν βρει εναλλακτικές λύσεις.

*Δεύτερον, να υπάρξει πρόβλεψη για το πού θα κατευθύνεται η ψήφος της διασποράς. Η κυβερνητική θέση για ψήφο στις εκλογικές περιφέρειες που είναι εγγεγραμμένοι οι δικαιούχοι βρίσκει αντίθετους τους πάντες. Αφενός, επειδή οι περιοχές που είχαν μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα στο παρελθόν θα βρεθούν με χιλιάδες νέους ψηφοφόρους που θα οδηγήσουν σε ανακατανομή των εδρών. Αφετέρου, διότι για πρακτικούς και οικονομικούς λόγους οι υποψήφιοι βουλευτές δεν θα μπορούν να οργώνουν τον πλανήτη, οπότε η τύχη τους θα εξαρτηθεί από τις πανίσχυρες αρχιεπισκοπές, τα λόμπι και τους ομογενειακούς συλλόγους.

Το ΠΑΣΟΚ προτείνει, καταρχήν, να προσμετράται η ψήφος του εξωτερικού μόνο στη διαμόρφωση των κομματικών ποσοστών (να βγάζει δηλαδή κυβέρνηση αλλά όχι βουλευτές), ενώ εκπρόσωποι των αποδήμων προκρίνουν το ιταλικό σύστημα. Ζητούν δηλαδή να δημιουργηθούν ξεχωριστές εκλογικές περιφέρειες (μονοεδρικές ή διεδρικές), τις οποίες θα διεκδικούν απόδημοι υποψήφιοι.

«Ένα τέτοιο σύστημα θα ήταν ωφέλιμο και για την Ελλάδα και για μας αφού θα εκπροσωπούμαστε στη Βουλή», σχολιάζει ο νέος πρόεδρος του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού, Σ. Ταμβάκης, ο οποίος συμφωνεί ότι πρέπει να υπάρξει πιο πρακτική προσέγγιση του θέματος. Και άμεσα, αφού η κυβέρνηση σχεδιάζει να καταθέσει το νομοσχέδιο τον Μάρτιο.

Εδώ και τριάντα χρόνια το φωνάζουμε. Να δοθεί κάποια λύση έτσι που η Ελληνίδα και ο Έλληνας ψηφοφόρος να μπορεί να ψηφίζει και με την επιστολική διαδικασία μέσα και έξω από την χώρα. Μάλλιασε το στόμα μας! ’σπρισαν τα μαλλιά μας, πολλοί έχουν φύγει στον άλλο κόσμο περήφανοι, επειδή ήσαν Έλληνες, χωρίς ποτέ να ψηφίσουν. Επιτέλους μπήκε το θέμα επίσημα για συζήτηση και βγήκαν τα πολιτικά άπλυτα στη φόρα. Δεν ήταν και δεν υπήρξε ποτέ νομική δυσκολία, ούτε και τεχνικό εμπόδιο υπήρχε να λυθεί το πρόβλημα στο παρελθόν. Υπήρχε όμως ο «δικαιολογημένος» φόβος του «Μεγάλου Αδελφού»να μην αλλάξει το πολιτικό πεδίο και σε ακατάλληλη στιγμή έρθει το κατάλληλο κόμμα στην εξουσία. Πράγμα που έγινε στην Ιταλία. Ο Μπερλουσκόνι με CIA οργάνωνε και απήγαγε ανίδεους πολίτες, ήρθε το σοσιαλιστικό κόμμα με τη βοήθεια των μεταναστών Ιταλών και τους κάθισε στο σκαμνί.

Στην Ελλάδα συμβαίνει το αντίθετο: Έρχεται ο συντηρητικός Καραμανλής να δώσει λύση στο πρόβλημα και το σκέπτονται οι αριστεροί και δε το ΚΚΕ απαντά μ΄ ένα κατηγορηματικό «Όχι». Οργανωμένα εκ των πρότερων ή κατά διαβολική σύμπτωση συμπίπτουν τα συμφέροντα του «Μεγάλου Αδελφού» μ΄ εκείνα του ΚΚΕ;

metanastis@t-online.de