η φωνή σου

η στήλη μας

Αλέξανδρος ο Μέγας

Alexander der Grosse

ΚΡΑΥΓΗ ΑΓΩΝΙΑΣ
"ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ: Ο ΜΑΡΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝΚΑΙ Η ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ"
Μια ξενιτεμένη Λάκκα-Σουλιώτισσα

Ποσειδωνειάτες

Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάτες
εξέχασαν τόσους αιώνες ανακατευμένοι
με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι' άλλους ξένους.
Το μόνο που τους έμενε προγονικό
ήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες,
με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους.
Κ' είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτής
τα παλαιά τους έθιμα να διηγούνται,
και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε,
που μόλις πια τα καταλάμβαναν ολίγοι.
Και πάντα μελαγχολικά τελείων' η γιορτή τους.
Γιατί θυμούνταν που κι' αυτοί ήσαν Έλληνες-Ιταλιώτες
έναν καιρό κι' αυτοί·
και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,
να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι -ω συμφορά!- απ' τον ελληνισμό.
Πώς μπόρεσαν ν' αφήσουν να τους βρει μια τέτοια μοίρα αυτούς τους Έλληνες;

Ως ένας άλλος Τειρεσίας, το 1906, ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, εμπνευσμένος από τις αρχαίες Ελληνικές πηγές έγραψε αυτό το συμβολικό όσο και σημαδιακό ποίημα. Ο ίδιος, βιώνοντας τον Ελληνισμό του μέσα σ' ένα πολυεθνικό μωσαϊκό στην Αίγυπτο και τη Γαλλία, "έκρουσε τον κώδωνα" του κινδύνου για το μαρασμό και σταδιακό αφανισμό του Ελληνισμού της διασποράς. Εμφανείς, και δυστυχώς διαχρονικές, είναι οι αιτίες αυτού του προβλήματος. Αναμφίβολα κυριότερη στάθηκε τόσο η αχρησία της Ελληνικής γλώσσας μεταξύ των Ποσειδωνιατών στη καθημερινή τους ζωή, στο οποίο πιθανότατα να συνέβαλε η έλλειψη διδασκαλίας της. H "άνευ όρων" αφομοίωση τους στον τρόπο ζωής και "κουλτούρας" της χώρας που τους υποδέχθηκε επέτεινε τη λησμονιά και την απομόνωση από τη γενέτειρα επιφέροντας αναπόφευκτα την εξάλειψη της Ελληνικής τους ταυτότητας. Η εθνική τους συνείδηση και ιστορικές μνήμες έφθιναν με το πέρασμα του χρόνου. Η πατρίδα έμεινε μια νοσταλγία και οι αναμνήσεις της πήρανε τη μορφή των διηγήσεων σαν τα παραμύθια της γιαγιάς να λέγονται μόνο στ' ανταμώματα και τις Ελληνικές γιορτές.

Εάν αντικρίσουμε κατάματα και εξετάσουμε αντικειμενικά την πορεία της δικής μας ζωής θα δούμε να στέκονται μπροστά μας, θλιμμένες φιγούρες, με μάτια δακρυσμένα οι Ποσειδωνιάτες. Το παρελθόν μας, γι' ακόμα μια φορά, μας συναντά στο σταυροδρόμι του Ελληνισμού! Εάν τολμήσουμε ν' αναλύσουμε τη ζωή μας χωρίς φόβο και πάθος τότε θ' αναγνωρίσουμε τα πραγματικά αίτια της μοίρας τους και ευθύς και της δικής μας. Μιας και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σημερινή Ομογένεια, όσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο, είναι εξίσου κοινά αλλά και σημαντικά με τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν εκείνοι οι απόδημοι Έλληνες πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια!

Την ίδια χρονιά του 1906, όπως μας αναφέρει ο κ. Νικόλαος Λώλης, αρχίζει και η ιστορία των Ηπειρωτών στην Αμερική με το χαμό του μεγάλου Παπιγκιώτη ευεργέτη Μιχαήλ Αναγνωστόπουλου. Στις αρχές του 20ού αιώνα, δραστήριοι Ηπειρώτες, νιώθοντας έντονη την ανάγκη να διατηρήσουν τους δεσμούς με την γενέτειρα πάνω απ' όλα προς χάρη της νέας γενιάς, ξεκινούν την ίδρυση σωματείων με πρώτο αυτό των "Χλωμιωτώv" στο Σικάγο το 1911. Σήμερα λέγεται ότι η Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Αμερικής, Καναδά και Αυστραλίας (Π.Ο.Α.Κ.Α) αποτελείται από πενήντα και πλέον σωματεία και έναν αριθμό εγγεγραμμένων μελών να ξεπερνά τις 40,000 άτομα. Το έργο δε των ανθρώπων που αγωνίστηκαν για την ίδρυση και διατήρησή τους μέχρι σήμερα είναι κάτι παραπάνω από αξιέπαινο και θα πρέπει να αφιερωθεί ολόκληρο βιβλίο πάνω σ' αυτό.

Όσο συμπτωματικά, πιθανώς σημαδιακά, κι αν στάθηκαν τα γεγονότα του 1906, θα μπορούσε κανείς να πει πως η ίδρυση των Ομογενειακών Ηπειρωτικών Συλλόγων και της Π.O.A.K.A μπορεί και να ήταν μια "θεϊκή απάντηση" στον '"κώδωνα κινδύνου" του Καβάφη! Φυσικά τίποτα δεν ήταν τυχαίο όσον αφορά τη συσπείρωση των πρώτων Ηπειρωτών μεταναστών που έγινε πάντα με σκοπό τη διατήρηση των δεσμών μεταξύ τους αλλά και με τη μητέρα πατρίδα. Η βαθιά και δυνατή αγάπη που έτρεφαν για τον τόπο τους και μια πηγαία δύναμη θελήσεως και αποφασιστικότητας έκαναν τα "μαύρα χελιδόνια" της διασποράς να μπολιάσουν τη νέα τους πατρίδα με ο,τι πιο πολύτιμο έφερε ο καθένας τους μέσα του: την Ηπειρωτική κληρονομιά! Τα θεμέλια μπήκανε γερά, αλλά το "οικοδόμημα" αυτό χρειάζεται και την ανάλογη συνεχείς επιμέλεια και συντήρηση για να παραμείνει "άτρωτο" στο πέρασμα του χρόνου. Ποια είναι λοιπόν η γενικότερη κατάσταση, αν εξαιρέσουμε κάποιες μεμονωμένες γενναίες και ανιδιοτελείς προσπάθειες ανθρώπων ή συλλόγων, που επικρατεί στα Ηπειρωτικά ομογενειακά σωματεία εν έτη 2003;

Ακούμε συχνά να λέγεται πως "η καρδιά του Ελληνισμού χτυπάει εκτός Ελλάδας, σε ξένα χώματα." Ως επί το πλείστον, και παρά τις αντίξοες συνθήκες διαβίωσης και επιβίωσης που αντιμετωπίζει η Διασπορά, τις περισσότερες φορές αυτό είναι αλήθεια. Πέραν όμως από ποια μήκη και πλάτη της υφηλίου φθάνει ν' ακούγεται και σε ποια ένταση χτυπάει η καρδιά της Ελλάδας, πρέπει πάνω απ' όλα να τη διατηρούμε πάντοτε νέα, γερή και δυνατή. Δυστυχώς όμως, μετά από τόσα χρόνια επίπονων αγώνων και ενός λαμπρού παρελθόντος οργάνωσης και δραστηριοτήτων, η καρδιά των Ηπειρωτικών ομογενειακών συλλόγων έχει αφεθεί, ασυλλόγιστα και με παράδοξη αδιαφορία, να γεράσει σε επικίνδυνο βαθμό! Τα άλλοτε στιβαρά χέρια που βάλανε πετραδάκι- πετραδάκι κομμάτια της ψυχής τους στο βωμό διατήρησης της πατρογονικής κληρονομιάς τώρα αδύναμα, γεμάτα ρυτίδες ψάχνουν απελπισμένα να λάβουν ένα χέρι βοηθείας ώστε να παραδώσουν τη σκυτάλη για τη συνέχιση του αγώνα.

Μήπως η ιστορία επαναλαμβάνεται γι' ακόμα μια φορά; Η διαχρονικότητα του ποιήματος του Καβάφη έρχεται ν' αφυπνίσει το πνεύμα μας από τη μοιραία λησμοσύνη. Μήπως βαδίζουμε στα χνάρια των προγόνων μας; Μήπως μείνανε μόνοι τους και πάλι "οι παλιοί" να διηγούνται τα παλιά ήθη και έθιμα στο ετήσιο αντάμωμα; Μήπως οι μεγάλοι, για ακόμα μια φορά, μέσα στον πόνο του αποχωρισμού και της νοσταλγίας για την πατρίδα, προσκολληθήκανε "υπέρ το δέον" στο παρελθόν και αδικαιολόγητα αμέλησαν να προετοιμάσουν το "προζύμι" για φέτος, για του χρόνου, για το μέλλον;

Διαβάζοντας τον Καβάφη, το μήνυμα εκείνο που μας συγκλονίζει δεν είναι το εμφανές, δηλαδή πως λησμονώντας τη γλώσσα πεθαίνει η εθνική συνείδηση, αλλά το λιγότερο φανερό (η αποκαλυπτική υποδήλωση): η απουσία από το ποίημα του αποδέκτη αυτής της κληρονομιάς --της "επόμενης γενιάς", της νεολαίας! Σε ποιόν να διδάξεις τη γλώσσα, την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα, ποιος να διαφυλάξει και να διαιωνίσει την πατρογονική κληρονομιά και πως να συνεχίσουν το έργο τους οι απανταχού απόδημοι σύλλογοι όταν δεν είναι παρούσα η νέα γενιά να τ' αποδεχθεί και ν' αδράξει τη σκυτάλη με αποφασιστικότητα από τα ροζιασμένα χέρια;

Και για του λόγου τ' αληθές, αναφέρομαι σ' ένα μόνο παράδειγμα από τα πολλά από προσωπικές μου εμπειρίες. Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να παρευρεθώ σε μια ομογενειακή εκδήλωση στη Νέα Υόρκη όπου ένα μέλος Ηπειρωτικού σωματείου δήλωσε με βαθιά λύπη: "Έχουμε χάσει τη νεολαία μέσα από τα χέρια μας! Όλο εμείς και εμείς παρευρισκόμαστε στις συνεδριάσεις του σωματείου κάθε φορά. Τελευταία, ακόμα και στις εκδηλώσεις μας δεν βλέπεις πια ηλικίες μεταξύ 18 και 35 χρονών." Μια άλλη κυρία πρόσθεσε, "τα παιδιά μας αναπτύξανε άλλα ενδιαφέροντα, έχουνε να κάνουνε πολλά σε αυτή την ηλικία και δεν μπορούμε να τα τραβήξουμε να ασχοληθούνε με τα κοινά. Όταν ήταν μικρά θέλοντας και μη τα φέρναμε μαζί μας στις εκδηλώσεις, παίρνανε μέρος και στο χορευτικό". Ρίχνοντας μια ματιά γύρω στην αίθουσα ζήτημα να είδα δύο-τρεις ακόμα συνομήλικους μου!

Για μερικούς από εμάς που φύγαμε νέοι, τα τελευταία πέντε-δέκα χρόνια, από μια Ελλάδα μοντέρνα και πολύ αλλαγμένη σε σχέση με αυτή που αφήσανε πίσω τα κύματα των πρώτων μεταναστών, ούτε καν μπορούσαμε να διανοηθούμε το μέγεθος των προβλημάτων διαβίωσης του Ελληνισμού στο εξωτερικό και συγκεκριμένα σε μια χώρα τόσο αχανή και διαφορετική όπως αυτή των H.Π.Α. Ούτε μπορούσαμε να υποθέσουμε, γιατί μόνο βιώνεται αυτό, τι ακριβώς θ' αντιμετωπίζαμε στη δική μας προσπάθεια προσαρμογής, ούτε φυσικά και να υπολογίσουμε ποια στάση και θέση θα καλούμαστε να πάρουμε μέσα στην πολυεθνική Αμερικανική κοινωνία, αλλά και το πιο σημαντικό ανάμεσα στους "δικούς μας" ανθρώπους της υπάρχουσας Ελληνικής παροικίας. Μιας παροικίας η οποία έχει διαμορφώσει εδώ και χρόνια έναν ποικιλόμορφο τρόπο ζωής και κουλτούρας ανάλογο πάντα με το διάστημα παραμονής, τον τόπο διαμονής και τα προσωπικά ενδιαφέροντα της σ' αυτή τη χώρα. Αποτέλεσμα αυτών είναι και η σχετική επικοινωνία ή απομόνωση του κάθε ατόμου με τον Ελληνισμό. Έτσι εμείς, η "νέα σοδειά" βρεθήκαμε στη μέση μεταξύ της Ελληνικής και της Ομογενειακής πραγματικότητας κάτω "από τη σκέπη" μιας άλλης χώρας. Ανάλογα προς αυτά ο καθένας μας εκτίμησε την πολυπλοκότητα των δεδομένων και αποφάσισε να βιώσει τη ζωή του πάνω σε αυτή την πολιτισμική παλέτα. Όταν δε, μας δίνεται η ευκαιρία να βρεθούμε στον τόπο μας μεταξύ φίλων και γνωστών συζητώντας με τους συνανθρώπους μας, κάποιοι μας ονομάζουν "μπόλια", άλλοι "γέφυρες επικοινωνίας", μα δυστυχώς κάποιοι άλλοι συντοπίτες μας διαγράφουν ως "μερικούς ακόμα αμερικανοποιημένους Έλληνες." Να είναι αυτό γιατί αποφασίσαμε να ζούμε τη ζωή μας ανάμεσα σε δύο ηπείρους, γιατί τολμήσαμε να ζούμε με την καρδιά σε δύο κομμάτια: τ' ένα να χτυπάει εδώ για εκείνο που 'ναι πάντα ριζωμένο στον τόπο μας; Πέρα από το πόσο δίκαιοι ή άδικοι είναι αυτοί οι χαρακτηρισμοί σημασία έχει ότι το πρόβλημα της απουσίας της νεολαίας από τα κοινά υφίσταται, είναι πραγματικό! Πολλοί από εμάς "φρέσκοι" σ' αυτόν τον τόπο γινόμαστε "αυτόπτες μάρτυρες" αυτού του τραγικού μαρασμού. Τα βιώματά μας είναι πρόσφατα και οι πεποιθήσεις μας δυνατές έτσι ώστε να μπορούμε να επισημαίνουμε και να κρίνουμε τα υπάρχοντα προβλήματα κάτω από μια άλλη οπτική γωνία και να παρακολουθούμε τις εξελίξεις με πολύ αγωνία. Ίσως αν "κάποιοι" άκουγαν την κραυγή μας, εάν μας δινόταν η ευκαιρία να συζητήσουμε διεξοδικά αυτά τα ζητήματα, ίσως και να μπορούσαμε να βοηθήσουμε με ποικίλους τρόπους στην αναζωογόνηση της Ηπειρωτικής καρδιάς.

Προσωπικά γνωρίζω πολύ καλά τι σημαίνει απουσία της νεολαίας αλλά και της ίδιας της ύπαρξης Ελληνικών σωματείων σε πολλές πόλεις των H.Π.Α μιας και συμβαίνει να ζω σε μια απ' αυτές όπου μόνο η εκκλησία γίνεται πόλος έλξης των αποδήμων και στέκεται προπύργιο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Όμως και εδώ η γλώσσα, αλλά και η ιστορία μας χάνεται λόγω σοβαρότατης έλλειψης Ελληνικών σχολείων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την εκμάθησή της. Πως είναι δυνατόν δύο-τρεις τυπικές ώρες την εβδομάδα να είναι αρκετές για τη διδαχή μιας γλώσσας και ιστορίας αιώνων; Η θρησκευτική λειτουργία δικαιολογημένα μπορεί να γίνεται σε δύο γλώσσες, οι περισσότεροι ομογενείς όμως αλόγιστα ρίχνουν σε αχρησία τα ελληνικά μιλώντας μεταξύ τους μόνο αγγλικά ή πολύ χειρότερα ένα συνοθύλευμα αγγλικών και ελληνικών. Η μεγαλύτερη πλειοψηφία αυτών της δεύτερης και τρίτης γενιάς δε μιλάει καθόλου ελληνικά, έχουν χαλαρούς έως και ανύπαρκτους δεσμούς όχι μόνο με την Ελλάδα αλλά και με την υπόλοιπη Ομογένεια που βρίσκεται πιο οργανωμένη και δεμένη στις μητροπολιτικές πόλεις του Ιλλινόις, Νέας Υόρκης, Φλώριδας, και Καλιφόρνιας. Κατά παράδοξο τρόπο, επί παραδείγματι, σε μια από τις μεγάλες πόλεις της Β. Καρολίνας όπου οι Έλληνες λέγεται ότι ανέρχονται στις 10,000 άτομα υπάρχουν μια-δυο ομογενειακοί σύλλογοι που διοργανώνουν τους τυπικούς ετήσιους χορούς. Πέραν αυτών δεν γίνεται καμία άλλη πολιτιστική εκδήλωση ευρείας απήχησης και ενδιαφέροντος, εκτός από το ετήσιο πανηγύρι της εκκλησίας (και κάποιες μεμονωμένες εμπορικές εμφανίσεις τραγουδιστών που έρχονται περιοδεία από Ελλάδα), αλλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι το ζητούμενο. Με έκπληξη διαπιστώνει κανείς όμως ότι και στις γνωστές μεγάλες πόλεις των H.Π.Α, εκεί που λέγεται ότι ο Ελληνισμός σφύζει, έχει και εκεί δημιουργηθεί έντονο το πρόβλημα συμμετοχής της νεολαίας και τίθεται ζήτημα του μέλλοντος των Ηπειρωτικών μας σωματείων.

Αγαπητοί απανταχού Ηπειρώτες Γονείς γιατί αφήσαμε να φθάσουν μέχρι εδώ τα πράγματα και τι μπορούμε να κάνουμε; Δεν πρέπει να ικανοποιούν κανέναν μας πια οι μοιρολατρικές και ανέλπιδες απαντήσεις ομογενών και πιθανώς γηγενών γονέων, που οι μεν δηλώνουν ότι η ζωή και οι απαιτήσεις στην ξένη χώρα προκάλεσαν την αποχή των νέων από τα σωματεία και τις όποιες κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, και οι δε ότι τα δικά τους παιδιά ζούνε ήδη στην Ήπειρο και δυστυχώς θεωρούν κάποια πράγματα δεδομένα παραγνωρίζοντας την σημασία και πολύτιμη αξία τους.

Είναι αλήθεια ότι προϋποθέσεις και συνθήκες διαφορετικές από τις σημερινές λειτούργησαν διττά, από τη μια μεριά δημιούργησαν την ανάγκη για τη συσπείρωση των πρώτων Ηπειρωτών της διασποράς και την μετέπειτα οργάνωσή τους σε σωματεία και από την άλλη απομάκρυναν κάποιους άλλους οι οποίοι επέλεξαν ν' αφομοιωθούν "άνευ όρων" σε σημείο τέτοιο ώστε να χαθούν οι ρίζες τους παντοτινά μέσα στον πολυεθνικό πληθυσμό των Η.Π.Α. Κατ' αρχάς έγιναν ουσιαστικά λάθη που δυστυχώς λόγω σκληρών συνθηκών κάποιες φορές ήταν αδύνατο να αποφευχθούν. Οι περισσότεροι από τους πρώτους μετανάστες δουλεύοντας εξαντλητικά ωράρια για να επιβιώσουν και αργότερα για "να φτιαχτούν και να νοικοκυρευτούν" δεν τους περίσσευε χρόνος και διάθεση ν' ασχοληθούν με την μόρφωση των παιδιών πάνω σε ότι είχε σχέση με την ιδιαίτερη πατρίδα τους και την πολιτιστική κληρονομιά τους. Μπορεί ίσως να μην είχαν και τα μέσα ή και την ανάλογη κοινωνική μέριμνα σε μια χώρα που επί καθημερινής βάσεως προσπαθεί να κρατά ευαίσθητες εθνικές ισορροπίες ανάμεσα στους πληθυσμούς της. Στο τέλος, κάποιοι απόδημοι στη διάρκεια μεταφύτευσής και προσπάθεια προσαρμογής τους κόψανε τις γέφυρες επικοινωνίας με την ιστορία τους και τους δεσμούς με τον Ελληνισμό. Αυτοί από τους Ηπειρώτες που βρήκαν τη δύναμη να συσπειρωθούν, δραστηριοποιήθηκαν σε τομείς όχι αποκλειστικά πολιτιστικούς αλλά και πάνω σε καίρια εθνικά ζητήματα όπως το Βόρειο-Ηπειρωτικό. Σήμερα όμως, πριν συνεχίσουμε να μιλάμε για αγώνες προσωπικούς και συλλογικούς πάνω σε οποιοδήποτε ζήτημα στο όνομα αυτών των σωματείων, θα πρέπει ν' αποτείνουμε φόρο τιμής στους ανιδιοτελής αγώνες των πρώτων Ηπειρωτών μεταναστών με το να διασφαλίσουμε την ύπαρξη νέου ανθρώπινου δυναμικού στους κόλπους των ιστορικών σωματείων που μας δωρίσανε.

Ξεκινώντας από τα βασικά, θα πρέπει να γίνει ένα κεντρικά οργανωμένο ηλεκτρονικό Αρχείο το οποίο να περιέχει έγκυρα και πλήρη στοιχεία επικοινωνίας και ιστορίας για όλα τα Ηπειρωτικά σωματεία, και αυτά που πιθανώς να μην είναι πια ενεργά, στις Η.Π.Α. Αν και έχουν συμπληρωθεί, και παρουσιαστεί στο διαδίκτυο, κάποιες λίστες σωματείων, τις περισσότερες φορές ούτε έγκυρες ή ολοκληρωμένες είναι. Κατά συνέπεια το δίκτυο επικοινωνίας και ενημέρωσης της ομογένειάς μας πάνω σε θέματα που την απασχολούν είναι αδύναμο, λειτουργεί τοπικά και σε μικρή εμβέλεια. Οι περισσότερες δραστηριότητες δε, περιορίζονται στις ετήσιες εκδηλώσεις οι οποίες , παρ' όλες τις αξιότιμες προσπάθειες των μελών, τείνουν να παίρνουν όλο και πιο πολύ εθιμοτυπικό χαρακτήρα. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο μέσος όρος ηλικίας συμμετοχής στα συμβούλια των σωματείων αλλά και στις εκδηλώσεις είναι πάνω από τα σαράντα και αγγίζει μάλλον τα πενήντα. Όσο και αν αυτό ακούγεται αποκαρδιωτικό, η παρουσία και υποστήριξη της νεολαίας στα κοινά είναι ισχνή και συμπτωματική έως και ανύπαρκτη σε σχέση πάντοτε με τον πληθυσμό που έχει γεννηθεί εδώ και ανήκει πια και στην τρίτη γενιά. Μήπως επιβεβαιώνεται το "Δεύτερης, τρίτης γενιάς Ελληνόπουλα ανεμοσκορπίσματα της ξενιτιάς" που διαβάζουμε στις ηλεκτρονικές σελίδες του 'Απόδημου' (http://www.apodimos.com); Αναμφισβήτητα, γίνονται κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες να έρθει κοντά οι νεολαία μέσω πολιτιστικών εκδηλώσεων και χορευτικών τμημάτων αλλά λόγο του ο,τι δεν βασίζονται πάνω σε ισχυρή βάση ολοκληρωμένων, συστηματικών και μακροχρόνιων προγραμμάτων έχουν σχετικά μικρή συμμετοχή και διάρκεια ζωής. Θα πρέπει να γίνει μια ουσιαστική και πολύπλευρη προσέγγιση των νέων μέσα από προγράμματα που άπτονται των ενδιαφερόντων τους αλλά πάντοτε με πηγή αφετηρίας και εκμάθησης τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ηπειρωτικής και γενικότερα Ελληνικής κληρονομιάς. είναι πια καιρός, ακριβώς επειδή γνωρίζουμε πολύ καλά και γευόμαστε καθημερινά την πικρή αλήθεια, να κληθούμε όλοι μας και να πάρουμε θέση πάνω σ' αυτά τα φλέγοντα ζητήματα που άπτονται του μέλλοντος του Ελληνισμού.

Γι' αυτό χωρίς άλλη αναβολή θα πρέπει να δημιουργηθούν πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα και συλλογικές δια-ομοσπονδιακές, της EΕλλάδας και Διασποράς, εκδηλώσεις που να προκαλούν και να κεντρίζουν το ενδιαφέρον και των νέων κάνοντας τους περήφανους για την καταγωγή τους. Στη συνέχεια θα πρέπει να οργανώνονται τακτικές ομιλίες γύρω από την ιστορία της Ηπείρου, πολιτιστικές βραδιές παραδοσιακής μουσικής, χορού και τέχνης, και ετήσια ομαδικά ταξίδια, ίσως και κατασκηνώσεις, για νέους αλλά και ηλικιωμένους στην Ήπειρο. Χωρίς αναβολή, η τεχνολογία θα πρέπει να μπει στην υπηρεσία της πολιτιστικής παράδοσης με μια επίκαιρη ιστοσελίδα της Ηπειρωτικής Ομογένειας στο διαδίκτυο, η οποία θα λειτουργεί όχι μόνο ως "αρχείο γνώσης" αλλά θα ενημερώνει και θα φέρνει πιο κοντά τους απανταχού Ηπειρώτες. Δεν θα έπρεπε ήδη να έχουμε δώσει τη δυνατότητα να έρχονται σ' επαφή μέσω της άμεσης επικοινωνίας του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τα νέα Ηπειρωτόπουλα απ' όλα τα μήκη και πλάτη της γης; Αυτά δεν υπάρχουν αλλά ας ελπίσουμε ότι όλοι μας θα ενδιαφερθούμε ώστε

να δημιουργηθούν κάποια από αυτά πολύ σύντομα. Τα λιμνάζοντα ύδατα δε, έρχεται ξαφνικά να ταράξει με την εντυπωσιακή προσπάθειά της μια χούφτα νέων παιδιών από τη Γερμανία. Ορθώνουν τ' ανάστημα τους και τολμάνε να πάρουνε θέση πάνω σε όλα αυτά που κάποιοι έχουν ξεγράψει από καιρό. Σαν κεραυνός πέφτει ανάμεσά μας ο λόγος τους! Απογυμνωτική είναι η αλήθεια της φωνής τους που ντροπιάζει την μακροχρόνια και τελματική απαξίωση όλων μας. Δίνοντας το παρόν, η Ένωση Νεολαίας Ελλήνων Βισμπάντεν, κραυγάζει μέσα από την ιστοσελίδα της, "ότι ανήκει στη Νεολαία ανήκει στον Ελληνισμό!" (http://www.neolaia.de). Μεμονωμένη προσπάθεια; Ναι (προς το παρόν)! Μόνοι τους; όχι (για πολύ)!

Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες πολλοί νέοι δικαίως μπορεί ν' αναρωτιόνται ποίος ο λόγος ύπαρξης των συλλόγων και των τυποποιημένων καταστατικών όταν οι μεγάλοι έχουν παραμελήσει ή και παρανοήσει αδικαιολόγητα τον πρωταρχικό σκοπό της ίδρυσης τους: τη ανάπτυξη και διατήρηση δεσμών των μελών μεταξύ τους αλλά και τη συνεχή επικοινωνία με τη γενέτειρα πάντοτε για χάρη της νέας γενιάς. Μα πως είναι δυνατόν, με τη σημερινή κατάσταση μαρασμού που αντιμετωπίζουμε, να υπάρχουν ακόμα μεταξύ μας "αμπαρωμένα μυαλά", κοντόφθαλμοι και στερημένοι οραμάτων άνθρωποι οι οποίοι πιάνοντας τις πρωτοκαθεδρίες προσκολλούνται σε "στείρα" καταστατικά και τρόπους λειτουργίας των σωματείων περιορίζοντας την εμβέλεια δραστηριοτήτων και την εγγραφή νέων μελών; Χρειάζεται άμεση τροποποίηση και αλλαγή όχι μόνο των καταστατικών αλλά κυρίως της νοοτροπίας όλων μας όσον αφορά τη λειτουργία των συλλόγων μας. Πρέπει να φροντίσουμε να διευρυνθούν όχι μόνο οι δραστηριότητες τους ώστε να καλύπτουν ποικίλα ενδιαφέροντα και ηλικίες αλλά και το πιο σημαντικό να γίνονται δεκτά και μέλη δι' αλληλογραφίας και επίτιμα και να δίνεται η δυνατότητα σε όποιον άλλο Ηπειρώτη και γενικότερα Έλληνα επιθυμεί να συμμετάσχει και να βοηθάει με το δικό του τρόπο. όλοι οι Ηπειρώτες, Έλληνες και Φιλέλληνες μας χρειάζονται για ν' αντιμετωπίσουμε τα σοβαρά προβλήματα που μαστίζουν την Ομογένεια σήμερα.

Με λύπη μου δε αναφέρω προσωπικό παράδειγμα όταν δεν μπόρεσα να γίνω απλό μέλος σε Ηπειρωτικό σωματείο διότι με βάση το καταστατικό τους αποκλειστικά "μόνιμοι" κάτοικοι της πόλης που εδρεύει το σωματείο μπορούν να εγγραφούν ως μέλη! Με άλλα λόγια, εκείνοι οι Ηπειρώτες που τυχαίνει να διαμένουν σε πόλεις ή περιοχές όπου δεν υπάρχει κανένα Ηπειρωτικό σωματείο δεν έχουν το δικαίωμα να γίνουν μέλη του μόνου ίσως σωματείου που αντιπροσωπεύει τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής τους (περιοχή ή και χωριό της Ηπείρου) διότι τυχαίνει αυτό το σωματείο να εδρεύει σε διαφορετική πολιτεία ή και πόλη των HΠΑ! Ο νοών νοείτω!

Μετά απ' αυτά διερωτάται κανείς για την πορεία της παρούσας κατάστασης αφού και τα σχόλια μιας μεγάλης μερίδας νέων δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Πραγματικά, είναι λυπηρό ν' ακούει κανείς τη γνώμη της δεύτερης και τρίτης γενιάς, των οποίων οι γονείς πολλές φορές είναι μέλη σε σωματεία, για τους λόγους που οι ίδιοι απέχουν απ' αυτά. Σε πρόσφατη συζήτησή μου με συνομήλικο όσον αφορά την απουσία των νέων όχι μόνο στα συμβούλια αλλά και στις εκδηλώσεις, έλαβα την εξής απάντηση: "Τι τα θέλεις και τα ψάχνεις! ’μα μπλεχτείς με τα σωματεία θ' αγχωθείς και θ' αποκαρδιωθείς να παλεύεις με τις διαφωνίες τους για γελοία θέματα. Δεν ακούνε τους νέους, τους διακατέχει υπέρμετρος εγωισμός και προωθούν τις δικές τους πολιτικές 'ατζέντες' προβάλλοντας τον εαυτό τους ανάλογα." Παρόμοιες απαντήσεις έλαβα κι από άλλους νέους, λες και κάποιος τους στέρησε τη λέξη "ελπίδα" από το λεξιλόγιό τους. Παραπονιούνται πως "τίποτα το αγνό, από κοινού και προς κοινό όφελος" δε γίνεται πια σε αυτούς τους χώρους. όλα γίνονται για "τα πόστα, τα ξεφαντώματα και τα ίδια συμφέροντα." Πως και με τι τρόπο να πείσει κανείς τη νέα γενιά, αυτό το ανθρώπινο δυναμικό που τόσο πολύ χρειαζόμαστε στους κόλπους του Ηπειρωτισμού, ότι και έτσι να είναι τα πράγματα κάποιοι πρέπει να "καταπιαστούν", να "αγχωθούν" και λιγάκι για ν' αλλάξει η κατάσταση; Κάποιοι θα πρέπει να βρέξουν τα πόδια τους στο νερό για να περάσουμε στην άλλη όχθη!

Για ν' αντιμετωπισθούν τα παραπάνω προβλήματα θα πρέπει τα μέλη των σωματείων να συσκεφθούν και να συζητήσουν, εν έτη 2003, για θέματα που άπτονται των σκοπών ιδρύσεως τους, του καταστατικού τους και κατ' επέκταση για το παρελθόν, το παρόν και κυριότερα το μέλλον τους! Για να πραγματοποιηθούν οι όποιες αλλαγές και να μπουν σε εφαρμογή προτάσεις και σχέδια θα πρέπει τα υπάρχοντα μέλη, αναζητώντας τη συνδρομή και των νέων, να δημιουργήσουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις και τα ενδιαφέροντα ώστε να φέρουν κοντά τους τη νέα γενιά. Το κλειδί της επιτυχίας για αναζωογόνηση βρίσκεται ήδη καταχωρημένο στα καταστατικά των συλλόγων τα οποία κατά την ίδρυση τους έθεσαν παρόμοιους σκοπούς και στόχους: "Συνεργασία και αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών, ανάλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ομογενείς ως μέλη της Αμερικανικής κοινωνίας και δημιουργία προγραμμάτων για τη διατήρηση της Ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και πολιτισμικής μας κληρονομιάς!" Μόνο μέσα από την αγάπη μας για τις ρίζες, τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, τη συνεχή δραστηριότητα και ενασχόληση με τα κοινά και πάνω απ' όλα την απαράμιλλη Ηπειρωτική ευεργεσία μπορεί να 'ξαναγένει' το προζύμι και να υπάρξει ουσιαστική αναζωογόνηση των σωματείων της ομογένειας. Φυσικά και τα ευεργετικά ιδρύματα και η πολιτεία θα κληθούν να συνδράμουν. Εκείνος όμως που θα πρέπει να κάνει την αρχή και να δώσει το παράδειγμα είναι ο απανταχού Ηπειρώτης Γονέας καλώντας τα παιδιά του να μάθουν τη γλώσσα, ν' ακούσουν την ιστορία τους και να γνωρίσουν τον τόπο τους από κοντά!

Με αφορμή αυτά θα ήθελα ν' αναφέρω ότι πολύ σύντομα, στις 19-23 Φεβρουαρίου 2003, θα λάβει χώρα το Πρώτο Παγκόσμιο Πανηπειρωτικό Αντάμωμα στα πλαίσια του 33ου Διετούς Συνεδρίου της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Αμερικής, Καναδά και Αυστραλίας στην πόλη Κληαργουώτερ (Clearwater) της Φλόριδας το οποίο διοργανώνεται από το σύλλογο Ηπειρωτών "H Ήπειρος" της Φλόριδας. Για σχετικές πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με τον κ. Μιχάλη Σέρβο στο τηλέφωνο 727-596-3549. είναι μια ευκαιρία ίσως και η μοναδική στις Η.Π.Α, όπου όλα τα ενεργά σωματεία και μέλη τους θα έρθουν κοντά για να συζητήσουν τα κοινωνικοπολιτικά και πολιτιστικά θέματα που ενδιαφέρουν την Ηπειρωτική Ομογένεια. όλοι μας ευχόμαστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν Όσο το δυνατόν περισσότεροι ομογενείς, οι οποίοι θα φτάσουν με μάτια και καρδιές ανοιχτές για ν' αντιμετωπίσουν κατά πρόσωπο τα προβλήματα και να βρουν ουσιαστικές και μακροπρόθεσμες λύσεις.

Αν και η γεωγραφική απόσταση δεν είναι αμελητέα, ελπίζουμε ότι θα προσπαθήσουν να παρευρεθούν και υπεύθυνοι παράγοντες από την Περιφέρεια Ηπείρου, από τη Νομαρχιακή ή και Δημαρχιακή διοίκηση του τόπου μας και από την Ελληνική Κυβέρνηση. Θα ήταν δε ευχής έργο να συσταθεί μια αντιπροσωπεία νέων από την Ήπειρο με σκοπό να παρευρεθεί στο συνέδριο και να συζητήσει με τους νέους ομογενείς πάνω σε παρόμοια προβλήματα που πολύ πιθανώς να έχουν ήδη αντιμετωπίσει στον τόπο μας, και τις επιτυχείς λύσεις που δώσανε σ' αυτά.

Περιμένουμε όλοι εναγωνίως να παρευρεθούμε σ' αυτό το Πρώτο Παγκόσμιο Πανηπειρωτικό Αντάμωμα! Είθε να σταθεί αιτία για σοβαρό και γόνιμο προβληματισμό και συνομιλίες. Είθε αυτό τ' αντάμωμα να μην περάσει στην ιστορία μας σαν ακόμα "μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες, με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους, όπου προς το τέλος της γιορτής έθιμα να διηγούνται και τα Ελληνικά ονόματα να ξαναλένε και μελαγχολικά να κλείσουν τη γιορτή!" όπως προφητικά εμίλησε ο Καβάφης.

(Το παραπάνω κείμενο αφιερώνω στον αγαπημένο μου πατέρα, Θεοφάνη, γέννημα-θρέμμα του τιμημένου χωριού Γραμμένου, και ακούραστου 'εργάτη' της αδελφότητας σε ότι αφορά τη νεολαία. Επίσης στον αείμνηστο παππού μου Βασίλειο, από τα Γρατσανά (σημερινό και έρημο ’νω Ασπροχώρι!) του οποίου ποτέ δε χάρηκα τη γνωριμία αφού έπεσε θύμα του εθνικού μας εμφυλίου. Την ιστορία του πάντα θα ερευνώ και το γενεαλογικό μας δέντρο θα καταγράφω ώστε να μπορώ να γνωρίζω καλύτερα τον ίδιο μου τον εαυτό.)

Ελευθερία Μαντζούκα
Βόρεια Καρολίνα, Η.Π.Α 
elemantzo@yahoo.com 

Το κείμενο εκφράζει την άποψη του συγγραφέα

Όταν "κοιμάσαι" άλλος γράφει ιστορία
ο μετανάστης

 ΑΡΧΕΙΟ