η φωνή σου

η στήλη μας

Αλέξανδρος ο Μέγας

Alexander der Grosse

Η γοητεία, η μαγεία και το κάλλος της ανάγνωσης ενός βιβλίου δεν χωρά στο διαδίκτυο

Βλέπουμε συχνά-πυκνά διάφορες διαφημίσεις μέσω του διαδικτύου οι οποίες, πολλές απ' αυτές, εξυπηρετούν διάφορα συμφέροντα αλλά και πολιτικές στο γενικό γίγνεσθαι της ζωή μας. Το ότι το διαδίκτυο εισχωρεί συνεχώς όλο και πιο βαθιά στη ζωή μας, δε το αμφισβητεί κανείς. Το ότι προσφέρει μεγάλες ευκολίες και καθίσταται αναγκαίο, είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που δεν έχουμε πρόθεση να το αναπτύξουμε τώρα. Και το ότι υπάρχει μια μεγάλη μάζα «αντιδικτυακή» που το πολεμά και το αποφεύγει, είναι επίσης ένα αναμφισβήτητο γεγονός. Και ότι το διαδίκτυο, με την πρόοδο που παρουσιάζει, αν θέτονταν στην πραγματική πληροφόρηση των Πολιτών του Κόσμου, στην προβολή πλούσιων πολιτιστικών θεμάτων, σίγουρα ο κόσμος μας θα ήταν καλλίτερος. Η αύξηση της πορνείας, της εγκληματικότητας, των ναρκωτικών και άλλων αντικοινωνικών συνδρόμων, είναι η μια και μελανή πλευρά του διαδικτύου.
Ανάμεσα από τις διαδικτυακές συμπληγάδες, που όπως προαναφέραμε αμαυρώνουν και αποσαθρώνουν την Παγκόσμια Κοινωνία, υπάρχουν και κάποιες καλές δυνατότητες (πρέπει να το πούμε), όπως η ομαδική προβολή διαφόρων Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων, Οργανώσεων, Συλλόγων κλπ, η μεμονωμένη-προσωπική δραστηριότητα και παρουσία , η πληροφόρηση στα κακώς κείμενα του καιρού μας και παν απ' όλα η επικοινωνία. Αυτή είναι η άλλη πλευρά, που όπως θα δούμε παρακάτω, την εκφυλίσουν ή την παρασύρουν αλλοιώνοντας άγρια το σκοπό της.
Χρήστες, λοιπόν, κι εμείς του «Ιντερνέτ» και ως Συγγραφείς της Διασποράς εκμεταλλευόμαστε αυτήν την ευκαιρία προβάλλοντας τους σκοπούς μας, ακόμα και κάποια απόσπασμα των έργων μας με σκοπό την ενημέρωση και πληροφόρηση στο πλατύ κοινό. Δεν μπορούμε όμως να διανοηθούμε να προβάλλονται ολόκληρα βιβλία επώνυμων συγγραφέων, με την ελπίδα ότι θα βρεθούν αναγνώστες, οι οποίοι θα κάθονται να κοιτούν ώρες ολόκληρες την οθόνη του υπολογιστή τους να κατεβάσουν ένα βιβλίο για να εμβαθύνουν στα γραπτά του κειμένου ή να κλείνουν τα μάτια τους για ένα δευτερόλεπτο, όταν η εικόνα συναρπάζει και να συνταξιδεύουν με τον συγγραφέα. Με μόνη τους κριτική την φτηνή αξία του Ηλεκτρονικού βιβλίου (Ε-ΒΟΟΚ) για έναν πραγματικό βιβλιόφιλο, για έναν αναγνώστη, αυτό καθίσταται ανέφικτο και παράλληλα απολίτιστο, πολύ περισσότερο δε αποκτά και μια άλλη διάσταση, όταν τέτοιου είδους διαφημίσεις προβάλλονται και από τον προοδευτικό τύπο της Ελλάδας.
Την αφορμή γι' αυτό σχόλιο την πήραμε από δημοσίευμα εφημερίδας της Αριστεράς, «Αυγή», Μάης 2002, με τίτλο «Λογοτεχνία και τέχνη κατακτούν το Διαδίκτυο». Θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι αυτή η λεζάντα είναι ένας τρόπος διαφήμισης ορισμένων εκδοτικών οίκων, συγγραφέων, για τα υπάρχοντα έργα τους, ειδικά για τη Λογοτεχνία, κάτι που προσπαθούν να εντυπωσιάσουν τους αδαείς ότι τα έργα τους, τα βιβλία τους υπάρχουν και στο διαδίκτυο, όπως και άλλων φημισμένων κλασικών συγγραφέων.
Ασφαλώς μιλάμε μόνο για ολοκληρωμένα βιβλία και όχι για πληροφοριακή διαφήμιση. Και παίρνουμε παράδειγμα τα του Έρνεστ Χέμινγουέϊ, που όπως λέει η εφημερίδα, θα είναι έτοιμα στο διαδίκτυο τον Αύγουστο. Όσο και να τρέχει η μοντέρνα τέχνη, όσο και να προσπαθεί να φτιάξει ανθρώπους ρομπότ με το να κάθονται ακίνητοι προσηλωμένοι στην μικρή οθόνη του υπολογιστή τους και να προσπαθούν να ζήσουν ή να περπατήσουν μαζί με το συγγραφέα στα διάφορα περιπετειώδες δρώμενα δια μέσω των ηλεκτρονικών σελίδων, κατά την άποψή μας, είναι ένα απάνθρωπο μέσον που καταδικάζει τον αναγνώστη στη μη απόλαυση του κειμένου και προσέγγιση με το συγγραφέα.
Δεν υπάρχει πιο πιστός σύντροφος της ζωής μας, ακόμα κι από το έτερο ήμισυ ή και από τον ακολουθώντα πιστά σκύλο μας, παρά η συντροφιά ενός καλού βιβλίου. Η χάρη του βιβλίου, ακόμα και το σάλιωμα του δαχτύλου προς ευκολία του γυρίσματος της σελίδας, η γοητεία της ελευθερίας του εγώ μας, να το παίρνουμε μαζί μας να το θεωρούμε σαν σύντροφό μας, ακόμα αν θέλουμε ν' αρχίζουμε να το διαβάζουμε το βιβλίο απ' την ανάποδη, (απ' το τέλος), μας δίνουν το αίσθημα αρχηγού στο Λογοτεχνικό Βασίλειο του Συγγραφέα. Ο αναγνώστης τον «φυλακίζει» στην τσέπη του. Αναλόγως τα γραφόμενα, βρίσκει και την ειδική φωλιά του: Σε μια ερημική απομόνωση ή και κλεισμένος σ' ένα δωμάτιο ή ταξιδεύοντας μεταφέρεται στον κόσμο του συγγραφέα και η απορρόφηση του κειμένου, η απόλαυση είναι τέλεια.
Τα έργα του Χέμινγουέϊ ή άλλων φημισμένων συγγραφέων μπορεί κάλλιστα να τα πάρει κανείς σε βιβλία και να τα απολαύσει όποτε θέλει: Στην αμμουδιά της θάλασσας ή κάτω απ' την σκιά ενός δένδρου ή δίπλα στο καλοριφέρ με το κρύο του χειμώνα ή και ξαπλωμένος στο κρεβάτι του, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να κοιτά την οθόνη και να κάθεται σε καρφιά αγωνιώντας με το πόσο αργεί ο υπολογιστής του να κατεβάσει το έργο ή αν έχει ιό ή μήπως κοπεί το ρεύμα! Κι εδώ η άποψή μας είναι αντίθετη ως προς την αγορά ενός βιβλίου μέσω διαδικτύου, ακόμα κι αν η τιμή του για ένα έργο φημισμένου συγγραφέα ή μη, είναι, συνήθως, το εν τρίτον της τιμής του βιβλίου.
Το τυπωμένο βιβλίο αγκαλιάζεται και ρουφιέται στην κυριολεξία. Ο αναγνώστης κάθεται κάτω απ' την σκιά του δένδρου και ταξιδεύει εκεί που τον φέρνει ο συγγραφέας. Κοιμάται αγκαλιά με το βιβλίο ξυπνά κι έχει ακόμα τη γεύση της απόλαυσης στο είναι του. Ονειρεύεται μέσα απ' τις σελίδες του κι όταν σταματήσει το διάβασμα, έστω και για να αναπνεύσει τσιμπά τον εαυτόν του για να καταλάβει την πραγματικότητα, που βρίσκεται ή αν πραγματικά είσαι ξύπνιος. Τη χάρη του βιβλίου δεν μπορεί με κανένα τρόπο να την αναπληρώσει το διαδίκτυο.
Παραδείγματα έχουμε κάθε μέρα, πολλοί έβαλαν βιβλία τους στο διαδίκτυο. Αναγνώστες που είναι διατεθειμένοι να καταβάλουν αυτό το λίγο χρηματικό ποσόν για να διαβάσουν το βιβλίο, καθισμένοι στην αναπαυτική πολυθρόνα του γραφείο τους φορώντας τα γυαλιά τους και κοιτάζοντας συνεχώς την οθόνη, είναι από ανύπαρκτοι έως το πολύ ολίγοι. Και επιπλέον από πλευράς φήμης ότι το βιβλίο του τάδε συγγραφέα είναι και στο διαδίκτυο, αυτό δε σημαίνει απολύτως τίποτα. Υπάρχουν μεγάλες εταιρίες που βάζουν τα βιβλία στο διαδίκτυο, τα διαφημίζουν, τα έξοδα ελάχιστα, αναγνώστες και πωλήσεις, προς το παρόν τουλάχιστον, ανύπαρκτοι.
Εν κατακλείδι και σε ό,τι αφορά εμάς τους συγγραφείς της διασποράς με όλα που αναφέραμε ως τώρα, θεωρούμε άτοπο και άστοχο και αντιπνευματικό (απολίτιστο) ότι μια πρόσβαση-αγορά μέσω του διαδικτύου θα εξαπλώσει ή θα κάνει πιο γνωστούς ή θα ανεβάσει το κύρος των συγγραφέων, Ελλήνων ή ξένων. Πιστεύουμε όμως πως η προβολή, μέσα από εφημερίδες όπως και της «Αυγής», θα μπορούσαν να προβάλλουν και να φιλοξενούν κι εμάς και τα έργα μας ως Έλληνες Συγγραφείς της Διασποράς, αντί να χύνεται διαφημιστικό μελάνι, όπως στο εν λόγω άρθρο:«Λογοτεχνία και τέχνη κατακτούν το Διαδίκτυο».
Να κατακτήσει το διαδίκτυο η Λογοτεχνία ναι! Αλλά, φίλοι της «Αυγής» η γοητεία, η μαγεία και το κάλλος της ανάγνωσης ενός βιβλίου, δεν χωρά στο διαδίκτυο.

Φασούλας Βάιος, Γερμανία, vaios@fasoulas.de
Παναγιωσούλης Γαβριήλ, Νέα Υόρκη- Η.Π.Α, Gabrielkp@aol.com
Ε.Ε. - Γερμανία-Μάης 10 2002,
www.fasoulas.de

Όταν κοιμάσαι άλλος γράφει ιστορία
ο μετανάστης